Jak powstał marketing?
Marketing jako działalność i dziedzina nauki narodził się wraz z rozwojem społeczeństw i gospodarki rynkowej. Można go definiować jako proces rozpoznawania, przewidywania i zaspokajania ludzkich potrzeb, tworzenia wartości oraz komunikacji pomiędzy producentem a konsumentem. Jego początki sięgają starożytności, jednak współczesny marketing, jaki znamy dziś, narodził się dopiero w XX wieku, wraz z powstaniem gospodarki masowej i wzrostem konkurencji na rynku.
Początki marketingu w starożytności
Chociaż marketing współczesny powstał relatywnie niedawno, to już wiele tysięcy lat temu ludzie stosowali techniki sprzedawania i reklamy swoich produktów i usług. Już w czasach starożytnych istniały proste formy reklamy:
- Egipt i Mezopotamia: sprzedawcy nawoływali klientów do kupowania ich produktów na zatłoczonych targowiskach.
- Starożytny Rzym i Grecja: pojawiały się pierwsze formy reklamy wizualnej, np. malowano reklamy miejscowych karczm i sklepów na ścianach budynków.
Według strony Marketing przy Kawie:
„Już w starożytnym Egipcie rolnicy używali rysunkowych komunikatów, które przedstawiały produkty rolne oraz ich cechy, zachęcając do zakupu.”
Marketing w erze rewolucji przemysłowej
Przełomowym momentem dla rozwoju marketingu jako osobnej dziedziny była rewolucja przemysłowa. Masowa produkcja doprowadziła do powstania ogromnej ilości produktów, które wymagały intensywnej reklamy i strategii sprzedaży, aby dotrzeć do konsumentów.
Powstały również pierwsze agencje reklamowe, które zajmowały się planowaniem kampanii promocyjnych oraz tworzeniem reklam prasowych. W XIX wieku, gdy przedsiębiorstwa zaczęły bardziej świadomie stosować techniki sprzedażowe i marketingowe, pojawiły się pojęcia takie jak segmentacja rynku czy badanie preferencji konsumentów.
Pierwsze szkoły marketingu
Na początku XX wieku zaczęły powstawać pierwsze uczelnie oferujące kursy marketingowe. W 1905 roku Uniwersytet Pensylwanii zaoferował pierwszy w historii kurs poświęcony marketingowi pt. „Marketing produktów”.
„Pierwszą książką zawierającą w tytule słowo 'marketing’ było dzieło Arch W. Shawa zatytułowane „Some Problems in Market Distribution” z 1912 roku.”
Marketing współczesny – od produktu do klienta
Druga połowa XX wieku to rozwój marketingu opartego na potrzebach klienta. Przedsiębiorstwa zdały sobie sprawę, że kluczowym punktem strategii jest konsument oraz jego potrzeby. W wyniku tego pojawiły się:
- Marketing relacyjny – kładący nacisk na budowanie długotrwałych relacji z klientami.
- Marketing cyfrowy – rozwijający się dynamicznie wraz z Internetem, mediami społecznościowymi i technologią mobilną.
Jak zauważa Marketing i Biznes:
„Wraz z rozwojem technologii i sieci internetowej marketing przeszedł dynamiczną ewolucję. Firmy mogły lepiej docierać do klientów, tworzyć spersonalizowane doświadczenia konsumenckie i analizować dane rynkowe dokładniej niż kiedykolwiek wcześniej.”
Podsumowanie: ewolucja ciągle trwa
Marketing przeszedł długą drogę – od prostych komunikatów wizualnych na ścianach starożytnych budynków, przez XIX-wieczne pierwsze kampanie reklamowe, aż do nowoczesnych strategii cyfrowych z wykorzystaniem Big Data i sztucznej inteligencji. Historia marketingu pokazuje jasno: dopóki istnieje konkurencyjność i dążenie do właściwego przekazu, dopóty marketing będzie się dynamicznie rozwijał.